Naar aanleiding van het optreden van collega’s Thijs en Renzo op de Renovatiebeurs 2025 publiceerde WNR het artikel: Optoppen – hype of nieuwe standaard? Meer weten over optoppen en wat het kan betekenen voor jouw gebouw? Ontdek het in onze kennisbank.

Lees hieronder het originele artikel.

De effectiviteit van optoppen op buurt- of wijkniveau is vele malen groter dan als de VvE zelf initiatieven moet ontwikkelen. De politiek bepaalt echter de nieuwe standaard. Net als destijds de sleutelrol van de Rijksoverheid om na de Tweede Wereldoorlog het astronomische woningtekort op te lossen. Dat is vrijwel kansloos voor een VvE die gaat verduurzamen en naar extra dekking van de kosten zoekt. De VvE is geen professioneel opdrachtgever, noch projectontwikkelaar. Door het gebrek aan standaardisatie voor optoppen is het al complexe proces van verduurzamen voor een VvE nog ingewikkelder.

Optoppen kwam uitgebreid aan de orde tijdens de beurs Renovatie en Transformatie 2025 in Den Bosch in de sessie “Optoppen: hype of nieuwe standaard?” Wouter van den Berg (Nebest), Thijs Müller (Creative City Solutions), Mariam Shaaban (Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), Jaap van den Hoogen (de Architekten Cie.), Renzo Westerbeek (Creative City Solutions), Jeroen Rutte (HDO Bouw) en Sjoerd van Baarsen (Nebest) deelden hun visie en praktijkervaringen. Naast concrete praktijkvoorbeelden kwamen ook actuele beleidsontwikkelingen, technische aandachtspunten en innovaties in bouwmethoden aan bod. De sessie leverde veel nieuwe inzichten en inspiratie op, onder meer over de kansen om optoppen te combineren met verduurzaming.

Een van de besproken praktijkvoorbeelden tijdens de sessie op de beurs was de A.J. Ernststraat in Amsterdam Buitenveldert, waar twee woonlagen succesvol zijn toegevoegd aan een bestaand woongebouw. Mede dankzij een goede begeleiding stemde 100% van de VvE-leden in met het plan. De VvE ontving meer dan 800.000 euro uit de opbrengst van de extra woningen. Van deze opbrengst kwam 12% direct ten goede aan de VvE. Hiermee zijn onder andere de woonlasten voor de bewoners structureel verlaagd. Tegelijk is het gebouw verduurzaamd naar energielabel A+++. De woningwaarde steeg met 18% bovenop de reguliere marktgroei. Bovendien kon bij deze uitbreiding ook een lift worden gerealiseerd, waarmee alle woningen in het complex nu levensloopbestendig zijn.

Optoppen biedt op grotere schaal aanzienlijke kansen. Deskundigen schatten dat hiermee 40.000 tot 100.000 extra woningen gerealiseerd kunnen worden, goed voor 5% tot 12,5% van het huidige woningtekort. Door één of meerdere woonlagen toe te voegen ontstaat niet alleen extra woonruimte, maar kan ook verduurzaming in één beweging worden meegenomen. Denk aan dakisolatie, zonnepanelen, groendaken en verbetering van gemeenschappelijke ruimtes.

Het is bovendien een ideale kans voor gemeenten om binnenstedelijk woningen toe te voegen en tegelijk de renovatiegolf te versterken. En dan op een schaal die vergelijkbaar is met het ontstaan van de New Towns in de jaren zestig en zeventig en de ontwikkeling van de Vinex-wijken rond de eeuwwisseling.

Natuurlijk zijn er de nodige hordes. Funderingsonderzoek, controle op stabiliteit en draagvermogen van de bestaande constructie, de staat van onderhoud en brandveiligheid zijn kritische succesfactoren. Daarnaast kan erfpacht roet in het eten gooien en blijft het organiseren van voldoende draagvlak binnen de VvE een uitdaging. Optoppen vraagt om professionele begeleiding, standaardisatie en proceskennis.

Wat hoopgevend is: nieuwe bouwmethoden — zoals 2D elementbouw, 3D modules en modulaire tunnelbouw — maken optoppen sneller en efficiënter uitvoerbaar, met minder overlast voor bewoners

De Rijksoverheid erkent deze uitdagingen en werkt aan een Landelijke Aanpak Optoppen. Het doel is om optoppen te normaliseren als bouwvorm, belemmeringen in kennis en regelgeving weg te nemen en te standaardiseren waar mogelijk. Via het kennisplatform volkshuisvestingnederland.nl/optoppen worden praktijkverhalen, handreikingen en onderzoeksresultaten gedeeld om VvE’s en gemeenten te ondersteunen.

Waar een wil is, is een weg. Er ligt hier een enorme kans. In gesprekken die WNR heeft voor projecten in het hele land, is optoppen een onderwerp dat vaak aan de orde komt. Ook met ons om tafel? Neem contact met ons op!